5 هدف میزبانی واشنگتن از سعد الحریری

به گزارش راهبرد معاصر؛ ایالات متحده آمریکا به تازگی میزبان «سعد الحریری» نخست‌وزیر لبنان در واشنگتن بوده است. نخست‌وزیر لبنان در اواسط هفته گذشته وارد واشنگتن شد و شامگاه پنجشنبه نیز با «مایک پمپئو» وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا دیدار کرد. دو طرف در جریان دیدار مذکور درخصوص راهکارهای تقویت روابط دوجانبه و همچنین سلسله تحولات مختلف داخلیِ لبنان و منطقه بحث و تبادل نظر کردند. این درحالی است که سعد الحریری پیش از عزیمت به واشنگتن با سفیر ایالات متحده آمریکا در لبنان دیدار و گفتگو کرده بود. الحریری و پمپئو پس از برگزاری نشست دوجانبه کنفرانس خبری مشترکی را نیز ترتیب دادند. نخست‎‌وزیر لبنان در جریان این کنفرانس مطبوعاتی مشترک بر تعهد کشورش مبنی بر تداوم روند مبارزه با تروریسم تأکید کرد. وی همچنین بدون اشاره به پیش‌شرط‌های متعدد آمریکایی‌ها برای حمایت از ارتش لبنان، از تداوم حمایت واشنگتن از نیروهای مسلح این کشور قدردانی کرد.

این درحالی است که «مایک پمپئو» وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در جریان نشست خبری مشترک با نخست‌وزیر لبنان بار دیگر اظهاراتِ ضد ایرانی و ضد مقاومتیِ خود را مطرح کرد و مجددا بر حزب‌الله تاخت. وی درهمین راستا در سخنانی عجیب مدعی شد: «ایران و نیروهای نیابتی آن یعنی حزب‌الله، تهدیدی برای صلح و امنیت لبنان هستند»! این اظهارنظر وزیر خارجه آمریکا البته تعجب رسانه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را در پی نداشت، چراکه چندی پیش بود که آمریکایی‌ها به اعمال تحریم علیه شخصیت‌های حزب‌الله مبادرت ورزیدند و بدیهی بود که بار دیگر علیه این گروه موضع‌گیری کنند. پمپئو درجریان نشست خبری با مقام ارشد لبنانی همچنین ضمن اشاره تلویحی به ادعای غیرقانونی بودن فعالیت‌های حزب‌الله در لبنان از منظر ایالات متحده آمریکا، گفت: «آمریکا به حمایت‌های خود از نهادهای قانونی در لبنان ادامه می‌دهد، زیرا این نهادها را مایه برقراری صلح و ثبات در این کشور قلمداد می‌کند». واشنگتن از رهگذر میزبانی از «سعد الحریری» نخست‌وزیری لبنان اهدافی را دنبال کرده است که بدان اشاره می‌شود.

اهداف میزبانی واشنگتن از سعد الحریری

1ـ احیاء موقعیت سیاسی الحریری در دستور کار واشنگتن

ایالات متحده آمریکا در راستای سلسله تلاش‌های خود برای منزوی ساختن حزب‌الله لبنان، احیاء موقعیت سیاسی «سعد الحریری» نخست‌وزیر و رهبر جریان «المستقبل» این کشور را در دستور کار خود قرار داده است. واقعیت آن است که روند افول سیاسی الحریری و جریان متبوعش در لبنان از حدود 3 سال پیش آغاز شد؛ یعنی درست از زمان برگزاری انتخابات شهرداری‌ها و سپس انتخابات پارلمانی. در جریان انتخابات پارلمانی لبنان که حدود یک سال و نیم گذشته در تاریخ 6 مِی 2018 (16 اردیبهشت‌ماه) برگزار شد، نتایجی رقم خورد که المستقبل به رهبری الحریری و همچنین متحدان آن در خارج از مرزهای لبنان نیز پیش‌بینی آن را نمی‌کردند.

در انتخابات سال 2018 این لیست مربوط به نامزدهای حزب‌الله لبنان و احزاب و جریان‌های متحد آن ازجمله جنبش «أمل» بود که توانست حائز بیشترین آراء شده و دست برتر را در انتخابات پارلمانی داشته باشد. این شکست سیاسی الحریری موجب شد تا حزب‌الله لبنان در مقایسه با دوره‌های گذشته نقش به مراتب پررنگ‌تری را در دولت و ساختار اجرایی کشور نیز ایفا کند. پیش از انتخابات پارلمانی نیز، در جریان انتخابات شهرداری‌ها این لیست حزب‌الله و متحدانش بود که توانست حائز بیشترین آراء مردمی به ویژه در شهرهای بزرگ از جمله بیروت شود.

برهمین اساس، از همان زمان تاکنون موقعیت «سعد الحریری» به عنوان اصلی‌ترین و بانفوذترین هم‌پیمان سعودی و واشنگتن، در صحنه سیاسی لبنان به شدت تضعیف شده است. لذا آمریکایی‌ها با میزبانی از الحریری تلاش کردند تا راهکارهای خود برای احیاء جایگاه سیاسی وی در لبنان را ارائه دهند.

این درحالی است که حدود یک ماه پیش نیز یک هیأت متشکل از نخست‌وزیران سابق لبنان درست به همین منظور به عربستان سعودی سفر کردند. در آن زمان روزنامه «الأخبار» لبنان فاش کرد که هدف ریاض از میزبانی از نخست‌وزیران سابق لبنان تلاش برای احیاء موقعیت سیاسی الحریری است. بنابراین، تلاش‌های خارجی در حمایت از الحریری در این زمینه مربوط به امروز و دیروز نیست و از مدت‌ها پیش کلید خورده است.

2ـ آغاز فاز جدید مقابله با حزب‌الله و میشل عون

ازجمله دیگر اهداف ایالات متحده آمریکا از رهگذر میزبانی از «سعد الحریری» می‌توان به تلاش‌های آن برای آغاز فاز جدید مقابله با حزب‌الله لبنان و میشل عون، رئیس‌جمهوری این کشور اشاره کرد. تقریبا یک ماه پیش بود که وزارت خزانه‌داری آمریکا با انتشار بیانیه‌ای از تصویب تحریم‌های جدید علیه شماری از شخصیت‌ها و اعضای حزب‌الله لبنان خبر داد.

این وزارتخانه مدعی شد که شماری از شخصیت‌های حزب‌الله به دلیل دست داشتن در پرونده‌های فساد! مورد تحریم قرار گرفته‌اند؛ ادعایی که البته آمریکایی‌ها هیچگاه سندی را برای اثبات آن منتشر نکردند تا بار دیگر افکار عمومی نسبت به چنین ادعاهایی از سوی واشنگتن تشکیک کنند.

آمریکایی‌ها که به خوبی شاهد مواضع منفعلانه الحریری درقبال تحریم‌های واشنگتن علیه حزب‌الله بودند، او را به واشنگتن فراخواندند تا شاید از این رهگذر بتوانند پازل خود برای اعمال فشار حداکثری بر حزب‌الله را تکمیل کنند. در واقع، آمریکایی‌ها با این اقدام خود تلاش کردند تا سعد الحریری را مجاب سازند که از اختیارات خود در کسوت نخست‌وزیری برای اعمال فشار سیاسی داخلی بر حزب‌الله بهره‌برداری کند تا بدین‌ترتیب، فشارهای خارجی نیز مثمرثمر واقع شوند.

در این میان، آمریکایی‌ها دل خوشی نیز از «میشل عون» رئیس‌جمهوری لبنان نیز ندارند و تمام تلاش خود را برای قرار دادن شخصیت‌های سیاسی لبنان در مقابل وی به کار بسته‌اند. بدون تردید، دعوت از الحریری برای سفر به واشنگتن نیز با تلاش آمریکایی‌ها در این عرصه بی‌ارتباط نیست. «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله لبنان که به تلاش‌های خارجی از سوی آمریکایی‌ها علیه میشل عون پی برده است، در جریان سخنرانی روز جمعه خود به تعریف و تمجید از مواضع این شخصیت لبنانی در حمایت از مقاومت پرداخت تا بدین‌سان، افکار عمومی داخلی تحت تأثیر اقدامات خارجی علیه وی قرار نگیرند.

3ـ ایجاد کانال‌های ارتباطی برای افزایش نفوذ در داخل لبنان

ازجمله دیگر اهدافی که درحال حاضر ایالات متحده آمریکا در لبنان دنبال می‌کند، ایجاد کانال‌های ارتباطی برای واشنگتن جهت افزایش نفوذ در داخل لبنان است. از آنجایی که پس از پیروزی حزب‌الله لبنان در جریان انتخابات پارلمانی و به تبع آن، افزایش نقش‌آفرینی این گروه در صحنه اجرایی این کشور، از میزان نفوذ آمریکایی‌ها در لبنان تا حدودی کاسته شد، اکنون مقامات ارشد آمریکایی به دنبال بازیابی این نفوذ هستند.

بدین‌ترتیب، آن‌ها در شرایط کنونی «سعد الحریری» نخست‌وزیر لبنان را یکی از مهمترین و اصلی‌ترین عواملِ خود برای بازیابی نفوذشان در لبنان تلقی می‌کنند و بسیار امیدوار هستند تا الحریری با بهره‌برداری از نفوذش در کسوت نخست‌وزیری بتواند آن‌ها را در جامه عمل پوشاندن به این هدف کمک کند.

این درحالی است که گفته می‌شود سعد الحریری نیز در ازای تداومِ حمایت‌های سیاسی واشنگتن از وی در زمینه‌های مختلف، درباره انجام اقدامات مناسب برای فراهم کردن فضای مناسب جهت نقش‌آفرینیِ بیشتر آمریکایی‌ها در لبنان، وعده‌هایی را به آن‌ها داده است. درهمین ارتباط، «فیصل عبدالساتر» کارشناس و تحلیلگر لبنانی معتقد است: «آمریکایی‌ها به دنبال افزایش دخالت‌های خود در لبنان هستند و حتی اخیرا نیز صراحتا ناراحتی خود از برخی تحولات داخلی لبنان را اعلام کرده‌اند». این کارشناس لبنانی در ادامه می‌افزاید: «آمریکایی‌ها با میزبانی از الحریری نیز به دنبال افزایش نفوذ خود در لبنان برای گسترده‌تر کردن دامنه‌های دخالت‌هایشان در این کشور هستند».

4ـ ترسیم مرزهای آبی لبنان و رژیم صهیونیستی به نفع تل‌آویو

از سوی دیگر، آمریکایی‌ها تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا مناقشه «ترسیم مرزهای آبی لبنان و رژیم صهیونیستی» به نفع تل‌آویو تمام شود. اختلافات لبنان و رژیم صهیونیستی بر سر منطقه‌ای دریایی به مساحت حدود ۸۰۰ کیلومتر مربع است که بر اساس برخی تخمین‌ها میادین بزرگ نفت و گاز طبیعی در آنجا وجود دارد.

ماجرا از آنجا آغاز شد که از چند هفته پیش، تحرکات رژیم صهیونیستی برای انجام مذاکرات با دولت لبنان جهت ترسیم مرزهای آبی میان دو طرف، آغاز شد. نکته قابل توجه آنجاست که واشنگتن نیز در این زمینه مداخله کرده و «دیوید ساترفیلد» معاون وزیر خارجه آمریکا را به عنوان میانجی خود در مسأله ترسیم مرزها تعیین کرد.

این اقدام آمریکایی‌ها نشان داد که آن‌ها به صورت کاملا علنی خواستار تأمین منافع رژیم صهیونیستی در مناقشه ترسیم‌ مرزهای آبی هستند؛ اقدامی که «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله لبنان را نیز به واکنش واداشت. وی در این خصوص گفت: «آمریکا می‌خواهد از مسأله اختلافات لبنان و رژیم صهیونیستی بر سر ترسیم مرزها سوء استفاده کرده و از آن برای حل پرونده جانبی که همان منافع اسرائیل است، استفاده کند».

این بدان معناست که آمریکایی‌ها از رهگذر مطرح ساختن طرح مذاکرات ترسیم مرزها میان لبنان و رژیم صهیونیستی به دنبال باز کردن راه گفتگوها و رایزنی‌های سیاسی با دولت لبنان درخصوص موشک‌های حزب‌الله لبنان است. این همان مسأله‌ای است که موجب شده است تا آمریکایی‌ها «سعد الحریری» نخست وزیر‌ لبنان را به کشور خود فراخوانده تا حمایت وی از مذاکرات مرزی با رژیم صهیونیستی را جلب کنند.

در واقع، مسأله اصلی آنجاست که هدف صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها از مطرح ساختن طرح گفتگو درباره ترسیم مرزهای آبی، فراهم کردن مقدمه جهت گفتگو با دولت لبنان در زمینه‌های دیگر از جمله ترسیم مرزهای زمینی، موشک‌های حزب‌الله و ... است؛ به ویژه اینکه مقامات تل‌آویو مدتهاست در جستجوی مکان‌های موشک‌های نقطه‌زن حزب‌الله هستند.

5ـ پیاده‌سازی استراتژی عدم ترک لبنان در آغوش ایران

تلاش دیگر ایالات متحده آمریکا درخصوص لبنان بر عملیاتی ساختن استراتژی «عدم ترک لبنان در آغوش ایران» متمرکز شده است. در واقع، آمریکایی‌ها به این واقعیت واقف هستند که پس از پیروزی حزب‌الله لبنان در انتخابات پارلمانی سال 2018 و به تبع آن پررنگ‌تر شدن نقش‌آفرینی این گروه و متحدانش در ساختار دولت، نفوذ ایران در لبنان بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است.

از همین‌روی، ایالات متحده آمریکا استراتژی مذکور را در دستور کار خود قرار داده است تا بتواند از این طریق ضمن محدودسازی نفوذ تهران در لبنان، بر نفوذ خود در این کشور بیفزاید. طبیعی است که در این مسیر، سیاستمدار صاحب‌منصبی همچون «سعد الحریری» که در رده‌های بالای حکومتی فعالیت دارد، می‌تواند کمک بسزایی به آمریکایی‌ها ارائه دهد.

با این‌حال، رسانه‌های لبنانی که به خوبی به این سیاست واشنگتن پی برده‌اند، با انتشار مطالبی به آن واکنش نشان داده‌اند. این رسانه‌ها اعلام کردند که در سایه حضور گسترده نمایندگان حزب‌الله در پارلمان لبنان و همچنین در سایه ریاست جمهوری میشل عون، پیاده‌سازی استراتژی «عدم ترک لبنان در آغوش ایران» بسیار سخت به نظر می‌رسد. با وجود این مسأله، آمریکایی‌ها قصد ندارد از تلاش‌های خود برای جامه عمل پوشاندن به این هدف دست بکشند.

نتیجه‌گیری

شاید بتوان از «سعد الحریری» رهبر جریان «المستقبل» لبنان به عنوان اصلی‌ترین و یا حداقل یکی از اصلی‌ترین مُهره‌های قابل اتکای ایالات متحده آمریکا در لبنان یاد کرد؛ مُهره‌ای که آمریکایی‌ها همواره در ادوار مختلف برای پیاده‌سازی سیاست‌های خود در لبنان روی آن حساب کرده‌اند. اکنون نیز مقامات ایالات متحده آمریکا به دنبال آن هستند تا از این مُهره خود در لبنان برای تحقق اهداف مختلف ازجمله تکمیل فشارهای سیاسی خارجی علیه حزب‌الله، بهره‌برداری کنند.

از سوی دیگر، آمریکایی‌ها معتقدند که با پیروزی حزب‌الله لبنان در انتخابات پارلمانی سال گذشته میلادی و در سایه ریاست جمهوری «میشل عون» کانال‌های ارتباطی آن‌ها برای گسترش نفوذشان در لبنان مسدود شده است و در مقابل، نفوذ جمهوری اسلامی ایران در این کشور در مقایسه با ادوار گذشته، افزایش یافته است. به همین دلیل، آن‌ها تلاش می‌کنند تا از وجود سعد ‌الحریری در رأس یکی از هرم‌های قدرت در لبنان، برای حل‌وفصل این معضل استفاده کنند.

آمریکایی‌ها که همواره در سیاست‌ها و استراتژی‌های مختلف منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای خود منافع رژیم صهیونیستی را در اولویت قرار داده‌اند، همچنین قصد دارند از حضور الحریری به عنوان نخست‌وزیر نهایت بهره‌برداری را به منظور تضعیف قدرت نظامی حزب‌الله و ایجاد محدودیت در تولید موشک توسط آن، داشته باشند. به همین منظور، آن‌ها پروژه گفتگوهای ترسیم مرزهای آبی میان لبنان و رژیم صهیونیستی را کلید زده‌اند تا فتح بابی باشد برای انجام گفتگوهای دیگر در زمینه‌های مختلف ازجمله موشک‌های حزب‌الله.